0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Tarım, ülkelerin beslenme, istihdam ve kalkınması için önemli ve stratejik bir sektördür. Ülkemizde tarım sektörü, nüfusun gıda gereksinimini karşılaması, milli gelire ve istihdama katkısı, tarıma dayalı sanayinin hammadde ihtiyacını karşılaması, nüfusun belirli bir kesimine istihdam imkânı sağlaması, dışa bağımlılığın önlenmesi ve ödemeler dengesi üzerinde önemli ve olumlu etkilerinin olması gibi başlıca temel nedenlerle, ekonomide stratejik rol ve işlevini korumayı sürdürmektedir.

Bugünkü genel çerçevede, sağlıklı ve güvenilir tarım ürünlerine ulaşabilen ve tarımsal üretimde verimliliği arttırarak kendi kendine yetebilen ülkelerin yarınları güvenle karşılayabileceği bir gerçektir. Bunun için öncelikle tarımsal üretimin sürdürülebilir olmasını mümkün kılmak, tarımsal ürünün, üretim aşamasından nihai tüketiciye ulaşıncaya kadar geçirdiği sürecin güvenli olmasını sağlamak gerekmektedir.

Tarımsal üretimin, doğal afetlere ve iklimsel risklere her geçen yıl biraz daha fazla maruz kalması ve tek bir olayın bile aynı anda binlerce hatta on binlerce çiftçiyi etkileyebilmesi sebebiyle, tarımsal risklerin etkin bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Bunun için bir mekanizmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Günümüzde tarımda en önemli ve çağdaş risk yönetim aracı tarım sigortasıdır.

Son yıllarda iklim değişikliğinin etkisiyle şiddeti ve frekansı artan doğal afetler ve risklerin tarımsal faaliyetler üzerindeki olumsuz etkileri doğrultusunda tarım sigortalarının önemi de giderek artmaktadır. Tüm bu ihtiyaçları görerek, Türkiye’de 2005 yılında 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu çıkartarak, kriz yönetiminden risk yönetimine geçilmiş ve TARSİM (Tarım Sigortaları Havuzu) kurulmuştur. TARSİM, ülkemizde tarımsal üretimin güvencesi olarak faaliyetlerine hız kesmeden devam etmekte ve üreticimize bu anlamda can suyu olmaktadır.

Sistem kuruluşundan itibaren gelişimini ve büyümesini de her geçen yıl istikrarlı bir şekilde sürdürmektedir. 2023 yılında, sigortalanan tarımsal varlıkların değeri, Tarımsal Gayri Safi Yurt İçi Hasılanın %39,3’ünü oluşturur hale gelmiştir.

ÜRETİCİYE %67’YE VARAN DEVLET PRİM DESTEĞİ

TARSİM, üretici ve yetiştiricilerimizin tarımsal varlıklarını geniş teminat kapsamı, devlet prim desteği ve çeşitli indirim olanakları ile güvence altına almaktadır.

Bitkisel ürün sigortalarında devlet prim desteği %67’ye ulaşırken, hayvan hayat sigortalarında yetiştiricilerimize %50 oranında devlet prim desteği imkânı sunulmaktadır.

Bitkisel ürünler, dolu, fırtına, hortum, yangın, deprem, heyelan, sel ve su baskını, taşıt çarpması, dolu riskinin neden olduğu kalite kaybı, yaban domuzu zararı, kuş zararı (ayçiçeği) yağmur (pamuk miktar kaybı) zararına karşı güvence altına alınır. İsteğe bağlı olarak; don (meyveler, yağ gülü, enginar) fidelerde don (şeker pancarı, çerezlik kabak, domates, biber, patlıcan, kavun ve karpuz) sıcak hava zararı (altıntop, portakal, limon, mandalina ve üzüm) yağmur (kiraz, üzüm ve incir) ürünün sap kısmı (buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale, kaplıca buğdayı) asma yaprağı, dolu ağı ve örtü ile destek (telli terbiye) sistemleri güvence altına alınabilmektedir.

Seralar; iskelet, örtü malzemesi, teknik donanım ve ürün için; dolu, deprem, taşıt çarpması, fırtına, hortum, yangın, heyelan, sel ve su baskını, kar ve dolu ağırlığı risklerine karşı teminat kapsamındadır. Bu risklere bağlı olarak, cam ve konstrüksiyonda oluşan hasarlar için enkaz kaldırma masrafı da karşılanmaktadır.

Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar, Devlet tarafından ödenen tazminatlı hastalıklar dışında tüm hastalık, her türlü kaza, vahşi hayvan saldırısı, yılan ve böcek sokması, zehirli çayır otları ve yeme bağlı zehirlenmeler, doğal afetler, güneş çarpması ve yanma, isteğe bağlı olarak ise şap, hırsızlık ve terör sebebiyle meydana gelen ölümler, mecburi kesimler, yavru atma-yavru ölümü risklerine karşı güvence altına alınmaktadır. Dar kapsamlı poliçelerde hastalık teminat kapsamı dışındadır.

Kümes hayvanları için,  ihbarı mecburi kanatlı hayvan hastalıkları hariç her türlü hastalık, kaza ve zehirlenmeler ve isteğe bağlı olarak, salmonella test sonuçları menfi olan işletmelerde ek hastalıklar teminat kapsamındadır.

Su ürünleri için, her türlü hastalık, yetiştiricinin kontrolü dışındaki kirlenme ve zehirlenmeler, fırtına, hortum, deprem, sel ve su baskını riskleri, kazalar, predatörler, alg patlaması, kafesler/havuzlar balık aktarımları ve isteğe bağlı olarak ise hırsızlık, terör ile kafes ve ağlar güvence altına alınabilmektedir.

Arıcılıkta ise, fırtına, hortum, yangın, heyelan, deprem, taşıt çarpması, sel-su baskını, vahşi hayvan saldırısı, kovanların nakliyesi esnasında, çarpma, çarpışma, devrilme, yanma ve benzeri riskler tarım sigortası kapsamında bulunmaktadır.

İLK 7 AYDA 511,6 MİLYAR TL’LİK TARIMSAL VARLIK TEMİNAT ALTINA ALINDI

Devlet Destekli Tarım Sigortaları Sistemi yıllar itibarıyla büyümekte ve sigortalılık oranları da artmaktadır. Bu yıl üretim ve hasar verilerini değerlendirdiğimizde; Devlet Destekli Tarım Sigortaları Sisteminde tüm tarım sigortası branşları çerçevesinde, ilk 7 aylık süreçte; 1.8 milyon adetpoliçe üretilmiş olup, toplam 15.8 milyarTL’lik prim üretilmiştir. 511.6 milyarTL’lik tarımsal varlık, 10,4 milyon büyükbaş ve küçükbaş hayvan ve 21.3 milyon dekar alan sigortalanarak, güvence altına alınmıştır. Aynı dönemde, bitkisel ürünleri, seraları ve hayvanları zarar gören üreticilerimize ve yetiştiricilerimize toplam 3 milyar TL hasar ödemesi gerçekleştirilmiştir.

KAMU – ÖZEL SEKTÖR – SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İŞ BİRLİĞİ MODELİ

Tarımda üstlenilen risklerin büyüklüğü, tarım ürünlerinin sigortalanmasını zorlaştırmaktadır. Sigortaya konu olan diğer alanlarla kıyasladığımızda, tarım sigortalarında hasarların tespiti ve yöntemi de farklıdır. Bu nedenle, tarımsal ürünlerin sigortalanabilmesi, ancak risklerin yaratacağı yükün paylaşılması ile mümkündür. Bu da en efektif olarak devlet destekli modellerle sağlanabilmektedir.

Kamu – özel sektör – sivil toplum kuruluşları iş birliği modeli TARSİM, kar amacı taşımayan ve gönüllülük esasına dayanan, devletimizin garantisinde olan bir sistemdir. Tarım ve Orman Bakanlığımız ile Hazine ve Maliye Bakanlığımız adına Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) Sistem’in en önemli taraflarıdır.

Sistemde devletimiz, üreticilerimize prim desteği sağlamaktadır. TARSİM’in hem devlet destekli yapısının olması hem de doğal afetler ile risklerin tarımsal faaliyetleri giderek daha fazla olumsuz yönde etkilemesi ve çiftçilerimizin sırtında ağır bir yük oluşturması, tarım sigortasına olan ilgiyi gün geçtikçe arttırmaktadır. Bu anlamda devletin sistemde çok önemli bir yeri ve rolü bulunmaktadır. Çünkü tarım sigortaları, kar edilebilen bir sigorta branşı değildir. Bu branşta, Devlet desteği olmadan, özel sektörün tek başına başarılı olma ihtimali bulunmamaktadır.

TARSİM YURTDIŞINDAKİ BENZER SİSTEMLERE REHBERLİK YAPIYOR

19 yıllık süreçte başarıyla uygulanan ve bugün gelinen noktada uluslararası arenada örnek alınan ve takdir edilen TARSİM, tecrübe ve bilgi birikimlerini diğer ülkelerle ve sistemlerle paylaşır hale gelmiştir.

Azerbaycan ile tarım sigortaları alanında imzalanan iş birliği niyet beyanı sonrası, kardeş ülkeye TARSİM rol model olmuş ve tarım sigortaları alanında rehberlik etmiştir. Bunun sonucunda, Agrar Sigorta Fonu, ilk poliçesini 2020 yılında düzenleyerek faaliyetlerine başlamıştır. Bu kapsamda, iki ülke arasındaki iş birliği ve ortak çalışmalar ile karşılıklı ziyaretler halen devam etmektedir.

Sonuç itibarıyla, Türkiye’nin rehberliğinde yapılanma sürecini tamamlayarak, faaliyetlerine başlayan Azerbaycan’daki tarım sigortası sistemi bugün başarıyla uygulanmaktadır.

Benzer bir rehberliğin Özbekistan ile de yapılması hedeflenmektedir. TARSİM benzeri bir tarım sigortaları sisteminin burada da kurulması ve bu süreçte Türkiye deneyimlerinin paylaşılması amacına yönelik olarak, Tarım ve Orman Bakanımız Sayın İbrahim YUMAKLI ve Özbekistan Tarım Bakanı Sayın Aziz VOITOV tarafından 2023 yılının Eylül ayında Semerkant’ta imzalanan niyet beyanı doğrultusunda Özbekistan ile temaslara hız verilmiştir. Niyet beyanı, tarım sigortası sisteminin kurulmasına yönelik iki ülke temsilcilerinden oluşan bir çalışma grubunun oluşturulmasını içermektedir. Niyet beyanı kapsamında, Türkiye’nin Tarım Sigortaları Kanunu’nun Özbek uzmanlarca incelenerek, Özbekistan tarım, maliye, vergi hukukuna uygun Tarım Sigortaları Kanunu’nun hazırlanması planlanmıştır. Bu çerçevede, Özbekistan Cumhuriyeti Kanun Taslağı hazırlanmıştır.

Söz konusu Kanun’a ilişkin görüş ve tecrübelerin paylaşılması, karşılıklı görüş alışverişinde bulunulması ve işbirliğin güçlendirilmesi amacıyla, 27-31 Temmuz tarihleri arasında Özbekistan’a ziyaret gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların devamında ana hedef, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) altında Türk Devletleri Tarım Sigortaları Birliği’nin oluşturulmasıdır. Özbekistan Tarım Sigortaları Sistemi’nin kurulması ile Azerbaycan – Özbekistan ve Türkiye arasında bu birliğin temeli de atılmış olacaktır.